Geçen haftaki yazıda, giysilerimizin hikayelerini bilmemizin gerekliliklerinden ve dünya üzerindeki etkisinden bahsetmiştim. Buna destek olarak şimdi size bir pamuk tshirt’ ün pamuk tarlasından başlayan uzun mesafe seyahatlerini, geçtiği işlemleri, etki ettiği dünyanın uzun hikayesini kısaca anlatacağım.

Dünya sıralamasında, pamuk ekiminde en ön sıralarda Hindistan, Çin ve Amerika gelmektedir. Ekilen pamuk ekinleri 110-150 gün içerisinde pamuk çiçekleri haline gelerek toplanmaya hazır olur. Burada verilecek en önemli bilgi , pamuk ekinin en fazla tarım ilacı ve böcek ilacı kullanılan ekin olmasıdır. Bu hem çalışanlara hem ekosisteme zararlıdır ve bununla birlikte kanserojen etkileri olduğu bilinmektedir.

Organik üretim dedikleri, böcek ilacı ve tarım ilacı kullanılmadan üretilen bir pamuk çeşidi vardır fakat yılda 22,7 milyon metrik ton pamuk üretiminin sadece %1’ini oluşturur.

Pamuk tarlalarında elde edilen pamuk topları çırçır makinasından geçerek 225 kg’luk balyalar haline getirilir ve çoğunlukla Çin ve Hindistan’ da bulunan iplikçilere doğru ilk seyahatine başlar.

Pamuk fabrikalarına ulaşan balyalar, birçok işlemden geçerek iplik haline getirilir.

İplikler bobinlere sarılarak paketlenir ve sonraki aşama olan örgü makinalarının olduğu örgücülere doğru yola çıkar. Bu sefer dağıtım ağı daha da geniştir. Dünyanın dört bir yanında bu ipliklerden farklı tarzda, ağırlıkta ve görüntüde kumaş örecek örgücülere dağılım yapılır.

Örgü fabrikalarında örülen bezlerin kumaş haline gelebilmesi için ısı ve kimyasallarla işlemden geçmesi gerekir ki istenilen yumuşaklık ve renk elde edilebilsin.

Artık kumaşlar boyaya hazırdır ve sonraki seyahati başlar, boyahaneler…

Boyahanelerde kumaşlar istenilen renklere boyanmaya başlar ve bu süreç büyük bir kontrol sistemi gerektirir.  Boyahanelerden çıkan atık suların çok iyi kontrol edilmesi şarttır yoksa sezon renklerini derelerimizde veya akarsularımızda görmemiz büyük bir olasılıktır. Boyama işlemi insan eli değmeden yapılan işlemlerin sonuncusudur, çünkü dikim için hala insana ihtiyaç vardır.

Kumaş haline gelmiş pamuk artık markaların üretimlerini yaptırdıkları fabrikaların depolarını doldurur. Bu fabrikalar dünyanın her yerinde mevcuttur fakat en yüksek tshirt sanayi 4,5 milyon işçiyle Bangladeş’tedir. Çin, Türkiye, Portekiz, İtalya bunu takip eder.

Kumaşlar istenilen form ve modelde kesilir, dikilir, ütülenir ve kontrol edilerek paketlenirler.

Kolilerle son varış noktasına gitmek üzere hazırdırlar. Bundan sonra uçak, gemi, kamyonlarla devasa bir karbon ayak izi bırakarak satılmak üzere markaların depolarına ulaşırlar.

Evet, alt tarafı bir tshirt diye aldığınız ürünün dünyayı dolaşarak size gelme hikayesi kısaca budur. İlave olarak bazı bilgileri de hikayeye ekleyebiliriz.

T-shirt kıyafet gamının içerisinde en basit olanıdır. Daha fazla aksesuar, farklı materyaller kullanılarak üretilen pantolon, gömlek, elbise, ceket vs gibi ürünlerin hikayelerini siz hayal edin. Ve bunun yılda dünyadaki 8 milyar nüfusa 80 milyar olarak üretildiğini düşünün.

Hikayenin sonu budur, çıkarılacak dersler, atılacak adımlar vardır. En önemlisi artık umursamaya başlamaktır. Sürdürülebilirliği de doğru anlamak ve uygulamak kaydıyla tabii. Çünkü sürdürebilirlik konusu olduğunda geri dönüştürülmüş iplikler, organik pamuklar, az su, az elektrik konuşulsa da olması gereken aslında çok daha az üretimdir. Kullan-at modelinden döngüsel moda ekonomisine geçmeliyiz. Daha az ve iyi üretilen malları tüketiciler uzun süre kullanabilecek, tamir, geri dönüşüm veya 2. El ile sisteme geri koyabileceklerdir.

Hikayenin mesajı budur!